Công bố và nghi thức tuyên hứa

Vào lúc 12 giờ Vatican, tức 17 giờ Việt Nam ngày 2 tháng 5 năm 2017,[14] Tòa Thánh loan tin Giáo hoàng Phanxicô bổ nhiệm linh mục Gioan Đỗ Văn Ngân, Tổng đại diện Giáo phận Xuân Lộc, làm giám mục phụ tá giáo phận này, với danh hiệu giám mục hiệu tòa Buleliana.[15] Giám mục Gioan Đỗ Văn Ngân cùng với giám mục chính tòa Giuse Đinh Đức Đạo quản lý giáo phận có số giáo dân đông nhất Việt Nam với 961.186 người thuộc 248 giáo xứ, 411 linh mục giáo phận và 151 linh mục dòng, 257 đại chủng sinh và 1.742 nữ tu.[lower-alpha 2][16][17]

Trước khi được truyền chức, vào tối ngày 31 tháng 5 năm 2017, Giám mục tân cử Gioan Đỗ Văn Ngân đã thực hiện nghi thức tuyên xưng đức tin và tuyên thệ trung thành tại Quảng trường Đại chủng Viện Thánh Giuse Xuân Lộc.[18]

Y nghĩa khẩu hiệu và huy hiệu

Đỗ Văn Ngân chọn khẩu hiệu giám mục của mình là In sinu Jesu ("Tựa vào lòng Chúa Giêsu").[lower-alpha 3][12] Về huy hiệu, ở giữa có một trái tim lớn tượng trưng cho trái tim của Thiên Chúa. Vòng tròn ngoài tượng trưng cho Trời để diễn tả sự bao trùm lớn lao; hình vuông tượng trưng cho Đất, mở ra với bốn hướng để diễn tả sự rộng lớn. Vòng tròn Thánh Thể tượng trưng cho Chúa Giêsu từ "Trời" nhập vào "Đất" (ám chỉ đến sự kiện giáng sinh) được nối kết với thánh giá và dòng nước nhằm nói lên mầu nhiệm Kitô giáo về cái chết của Chúa Giêsu. Hình ảnh ba khuôn mặt là biểu tượng cho ba nhân vật Chúa Cha, Chúa Giêsu và Gioan Tông đồ, diễn tả tâm niệm đời giám mục của tân giám mục là mong muốn "tựa vào lòng Chúa Giêsu” như Thánh Gioan.[19]

Lễ tấn phong và tạ ơn

Thánh lễ tấn phong cho Tân giám mục Đỗ Văn Ngân được tổ chức vào sáng ngày 1 tháng 6 năm 2017 tại khuôn viên Đại chủng viện Thánh Giuse Xuân Lộc. Chủ phong là Giám mục Giáo phận Xuân Lộc Giuse Đinh Đức Đạo, hai giám mục phụ phong gồm Giám mục Giáo phận Phát Diệm Giuse Nguyễn Năng và Giám mục Giáo phận Bùi Chu Tôma Aquinô Vũ Đình Hiệu.[16] Trước đó một ngày, lễ tấn phong cho Tân giám mục Đa Minh Nguyễn Văn Mạnh đã được tổ chức; cả hai tân giám mục đều là người gốc Phát Diệm và cùng có chung Giám mục phụ phong Giuse Nguyễn Năng.[20][21]

Đoàn đồng tế gồm có Tổng giám mục Leopoldo Girelli (đại diện Tòa Thánh không thường trú tại Việt Nam), Tổng giám mục Huế Giuse Nguyễn Chí Linh (Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam), Hồng y Tổng giám mục Hà Nội Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, Tổng giám mục Thành phố Hồ Chí Minh Phaolô Bùi Văn Đọc cùng giám mục từ các giáo phận.[22] Thánh lễ có sự hiện diện của bề trên các dòng tu, tu sĩ nam nữ, tổng đại diện của một số giáo phận, các viện phụ, đức ông, người thân linh tộc và huyết tộc của Giám mục Ngân cùng khoảng 9.000 tín hữu đại diện cho các giáo xứ trên khắp giáo phận.[23][21][24]

Một ngày sau vào ngày 2 tháng 6 cùng năm, ông cử hành thánh lễ tạ ơn đầu tiên từ khi trở thành giám mục tại giáo xứ Kim Thượng. Lễ có sự hiện diện của Đa Minh Nguyễn Chu Trinh với vai trò đồng tế và giáo dân trong cũng như ngoài giáo hạt.[25] Sau đó vào sáng ngày 3 tháng 6, ông cử hành thánh lễ tạ ơn tại Nhà thờ chính tòa Xuân Lộc.[26]

Mục vụ

Ngày 19 tháng 7 năm 2017, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Doãn Mậu Diệp ký quyết định cho phép nâng cấp Trường Trung cấp nghề Hòa Bình lên Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc.[27] Trong buổi lễ công bố thành lập diễn ra vào chiều ngày 1 tháng 9 năm 2017, trong cương vị chủ tịch, Giám mục Gioan Ngân thay mặt toàn thể giáo phận cách riêng là nhà trường để chào mừng và cảm ơn chính quyền và những người đã có công giúp trường được nâng từ trung cấp lên cao đẳng.[4]

Giám mục Đỗ Văn Ngân được bầu chọn bổ sung làm Chủ tịch Ủy ban Giáo lý Đức Tin thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam trong kỳ họp thường niên lần I năm 2018 của Hội đồng Giám mục Việt Nam, sau cái chết đột ngột của Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc.[28][29] Ông đại diện cho Giáo hội Công giáo Việt Nam trong hội nghị giữa các Chủ tịch Ủy ban Giáo lý Đức Tin của Liên Hội đồng Giám mục Á châu với phái đoàn của Bộ Giáo lý Đức tin diễn ra từ ngày 15 đến ngày 18 tháng 1 năm 2019 tại Băng Cốc, Thái Lan.[30][31]

Ngày 10 tháng 6 năm 2019 (cũng là dịp lễ Công giáo kính Đức Trinh Nữ Maria – Mẹ Hội Thánh), Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam Giuse Nguyễn Chí Linh và Giám mục Ngân gửi một lá thư để lưu ý về đời sống đức tin của cộng đoàn giáo dân.[32] Trong thư, cả hai lưu ý giáo dân tránh những thực hành mê tín dị đoan, lợi dụng lòng tin của tín hữu, không quá coi trọng đạo đức bình dân mà phải kết hợp với cử hành phụng vụ, không sử dụng và phổ biến tài liệu đi ngược lại với đức tin Kitô giáo,... Ngoài ra, họ cũng nói về vấn đề cầu nguyện và các nghi thức chữa lành: mọi tín hữu đều được cầu nguyện và xin ơn chữa lành nhưng phải được thừa tác viên có Chức Thánh hướng dẫn khi nó mang tính cộng đoàn, kinh nguyện phụng vụ xin ơn chữa lành phải cử hành theo đúng nghi thức Rôma, không được phép đưa nghi thức chữa lành vào thánh lễ hay sử dụng phương tiện truyền thông khi thực hành,... Các giám mục kết thúc bằng lời kêu gọi mọi người cầu nguyện với Thánh Maria.[33]

Trong Đại hội Hội đồng Giám mục Việt Nam XIV diễn ra tại Trung tâm Mục vụ Giáo phận Hải Phòng vào cuối tháng 9 và đầu tháng 10 năm 2019, các giám mục Việt Nam từ 27 giáo phận chọn Đỗ Văn Ngân tiếp tục đảm trách vai trò Chủ tịch Ủy ban Giáo lý Đức Tin thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam trong nhiệm kỳ 2019–2022.[34]